Ο πρώτος μας φιλοξενούμενος είναι ένας δικός μας άνθρωπος, ο Κώστας Στεφανής!

Ένας κορυφαίος συνοδηγός στην ιστορία των ελληνικών ράλλυ, επιτυχημένος δημοσιογράφος με πολυετή σταδιοδρομία στο χώρο και πνευματικός πατέρας της εκπομπής Traction, της μοναδικής εβδομαδιαίας εκπομπής που έφτασε προσφάτως τα 500 επεισόδια στην ελληνική τηλεόραση και ένας άνθρωπος, με διαρκή παρουσία και έργο στον τομέα της οδικής ασφάλειας σε όλη τη διάρκεια των χρόνων. Πέραν αυτών όμως, για εμάς ήταν, είναι και θα είναι, ο Κώστας μας!

Ας αφεθούμε λοιπόν στα στοιχεία και τις εμπειρίες που, με μεγάλη προθυμία και αγάπη όπως πάντα, μοιράστηκε μαζί μας.

Οδηγείς αυτοκίνητο ή μοτοσικλέτα;

"Οδηγώ και τα δύο. Πάντοτε όμως στο αυτοκίνητο, φορώ τη ζώνη ασφαλείας πριν καν βάλω το κλειδί, ενώ αν έχω και επιβάτες, επιβάλλω να φορέσουν ζώνη και όσοι κάθονται πίσω, αλλιώς δεν ξεκινάω. Στη μοτοσικλέτα δε, φοράω πάντοτε κράνος και τουλάχιστον δερμάτινο μπουφάν ή μπότες, δηλαδή φροντίζω ώστε ο εξοπλισμός μου να είναι σωστός."

Υπήρξε κάποιο συγκεκριμένο γεγονός που να σε έκανε να υιοθετήσεις αυτή την στάση, ή ήταν μια φυσική συνέχεια της εμπλοκής στους αγώνες;

"Ξεκινώντας τους αγώνες, ήξερα ότι πρέπει να τηρώ τους κανόνες ασφαλείας, ώστε να παραμείνω ζωντανός και αρτιμελής. Με την πάροδο των ετών αυτό επιβεβαιωνόταν συνέχεια, λόγω των τουμπαρισμάτων που είχα στην αγωνιστική μου καριέρα ως συνοδηγός. Μάλιστα, εντυπωσιάστηκα από μια φράση του γιου μου του Μάνου, ο οποίος κάποια στιγμή είπε πως δε χρειάστηκε ποτέ να του πει κανείς να φορέσει ζώνη. Ο λόγος ήταν ότι θυμόταν μια φορά που ενώ ήταν πολύ μικρός, 6 ή 7 ετών, όταν σε ένα Ράλλυ Χαλκιδικής τρακάραμε με ένα σκουπιδιάρικο και είδε το Lanciaνα περνάει μισοκατεστραμμένο από μπροστά του, καθώς κατευθυνόμασταν προς το ξενοδοχείο. Τότε, από τη στιγμή που εμείς ήμασταν αρτιμελείς, πέρασε αυτόματα στο μυαλό του ότι η ζώνη ήταν αυτή που μας έσωσε και πως η ζώνη είναι αυτή που μας κρατάει ζωντανούς, στο 99% των περιπτώσεων."

Η Οδική Ασφάλεια αποτελεί ένα πολύ σημαντικό θέμα συνολικά. Πόσο σημαντικό είναι, κατά τη γνώμη σου, στην Ελλάδα των πολλών ατυχημάτων; Δίνεται η έμφαση που απαιτείται, στη χώρα μας;

"Είναι το πλέον σημαντικό και επίκαιρο θέμα, το οποίο δυστυχώς δεν απασχολεί καθόλου τους πολιτικούς και τη Βουλή, ανεξάρτητα από το ποιο κόμμα κυβερνά ή βρίσκεται στην αντιπολίτευση. Τους είναι παντελώς αδιάφορο γιατί δεν πουλάει και δε νομίζω ότι, για πολλά χρόνια ακόμη, θα ασχοληθούν. Αν μη τι άλλο περίμενα, αν και έχω ακούσει πολλές φανφάρες, κάποια στιγμή να ακούσουμε στον προϋπολογισμό ότι κάποια ευρώ θα πάνε για την κυκλοφοριακή αγωγή των Ελλήνων. Αυτό δεν έχει γίνει ποτέ, συνεπώς δεν τους αφορά και θα συνεχίσουμε να σκοτωνόμαστε, όπως λένε ορισμένοι τρομομανείς, στον Μολώχ της ασφάλτου."

Αναφέρθηκε η λέξη "παιδεία". Ποια είναι η γνώμη σου για την παιδεία των Ελλήνων;

"Η παιδεία δεν έχει σχέση με το αν έχει τελειώσει κάποιος το Πανεπιστήμιο ή όχι. Κάποτε υπήρχαν αγράμματοι άνθρωποι, που όμως ήταν τρομερά μορφωμένοι. Αυτή την εποχή, δυστυχώς υπάρχει ύφεση σε πολλούς τομείς, μεταξύ των οποίων και η παιδεία των Ελλήνων, η οποία είναι καθρέφτης και στο δρόμο. Έχω πανικοβληθεί, καθώς κυκλοφορώντας στο δρόμο διαπιστώνω πως ή πάσχουν όλοι από αχρωματοψία, ή έχουμε μετατραπεί σε μια σύγχρονη ζούγκλα που η παραβίαση των φαναριών ανεξαρτήτων φύλου και ηλικίας γίνεται σωρηδόν, με ένα απύθμενο θράσος παράλληλα, αφού αν τύχει να πεις σε κάποιον πολύ φιλικά να μην το κάνει, θα σε βρίσει κιόλας. Η αναστροφή σε απαγορευτικές πινακίδες ή η κίνηση ανάποδα σε μονόδρομο είναι καθημερινή πραγματικότητα. Μητέρες που παίζουν εν αγνοία τους το ρόλο της Μήδειας με τα παιδιά τους στην αγκαλιά, ή παππούδες και γιαγιάδες που έχουν τα παιδιά λυμένα μέσα στο αυτοκίνητο είναι επίσης καθημερινή πραγματικότητα και δεν ξέρω πού θα σταματήσει αυτός ο κατήφορος."

Γιατί νομίζεις ότι το κάνει αυτό ο κόσμος;

"Άγνοια! 100% άγνοια! Αν συντονίσουμε αυτούς τους ανθρώπους σε μια ανοιχτή ακρόαση και τους πούμε: "Παιδιά, σας προσφέρεται ένα Χ ποσό bonus για να βάλετε το χέρι σας στην πρίζα", θεωρώ πως δεν υπάρχει Έλληνας που θα το κάνει, γιατί γνωρίζουμε ρητά πως το ρεύμα σκοτώνει. Ενώ το αυτοκίνητο, δε γνωρίζουν ότι σκοτώνει."

Θεωρείς δηλαδή ότι ο πολίτης δεν είναι επαρκώς ενημερωμένος...

"Ακριβώς! Γιατί ο τρόπος που παίρνει το δίπλωμα, αφορά απλά στο να ξέρει να χειρίζεται το αυτοκίνητο και όχι στο να αντιμετωπίζει καταστάσεις."

Πώς θα μπορούσε να ενημερωθεί σωστά ο κόσμος;

"Ξεκινώντας από το νηπιαγωγείο, η διδασκαλία της κυκλοφοριακής αγωγής και της συμπεριφοράς που δεν αφορά μόνο το γκάζι και το φρένο, αλλά πολλά ακόμη πράγματα."

Οι γονείς των παιδιών πώς θα μπορούσαν να ενημερωθούν;

"Μέσω των παιδιών. Σαφέστατα μέσω των εικόνων που θα αποκτήσει το παιδί από το σχολείο. Αλλά όταν το παιδί βρίσκεται σε ένα αυτοκίνητο με έναν γονέα ο οποίος διαρκώς βρίζει, δεν φοράει ζώνη, καπνίζει και γενικά έχει μια απερίγραπτη συμπεριφορά, είναι λογικό να κάνει τα ίδια. Πρόκειται για την "copy-paste" μεταφορά του στην επόμενη γενιά. Και αυτό είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε."

Οπότε η παιδεία ξεκινάει ουσιαστικά από το σπίτι...

"Ακριβώς! Και κατά συνέπεια και η οδική παιδεία!"

Σχετικά με την τιμωρία; Οι νόμοι, από ότι βλέπουμε, δεν τηρούνται στην Ελλάδα...

"Η τιμωρία δεν σώζει, ούτε διδάσκει. Αν έχεις ένα μικρό παιδάκι στο σπίτι και αυτό σπάσει ένα ποτήρι, σε περίπτωση που το δείρεις ή το μαλώσεις δε θα πετύχεις κάτι, γιατί το παιδάκι θα το ξανακάνει με την πρώτη ευκαιρία. Αν όμως του δείξεις ότι το ποτήρι, ένα ευτελές πράγμα, επιτελεί μια συγκεκριμένη λειτουργία, είναι χρήσιμο και άρα δεν πρέπει να το σπάμε, τότε έχεις περισσότερες πιθανότητες. Η τιμωρία δεν προσφέρει κάτι, γιατί μόλις βρει ευκαιρία ο παραβάτης, θα το ξανακάνει. Η τιμωρία είναι η έσχατη λύση."

Θεωρείς ότι τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης έχουν ευθύνη, αναφορικά με τη διαμόρφωση της οδικής κουλτούρας του Έλληνα;

"Βέβαια! Η άγνοια είναι πανελλήνια, δεν αφορά κατηγορίες ανθρώπων συγκεκριμένης ηλικίας, παιδείας ή κοινωνικής τάξης. Ένας ιδιοκτήτης καναλιού ή εφημερίδας, δε σημαίνει ότι φοράει ζώνη ασφαλείας όταν μετακινείται. Όμως, πιστεύω πως αυτά πρέπει να ξεκινήσουν από τον πυρήνα που ονομάζεται Κράτος. Το Κράτος είναι αυτό που πρέπει να φροντίσει και ερχόμενο σε επαφή με το αρμόδιο τμήμα, που όμως στην Ελλάδα χάνεται η επαφή από τις πολλές αρμοδιότητες, θα μπορούσαν να συντονίσουν μια εκστρατεία που θα βοηθήσει ώστε να αποκτήσουμε κυκλοφοριακή αγωγή και παιδεία. Χαρακτηριστικά, θα αναφέρω ένα παράδειγμα. Βρέθηκα στη Μούρθια της Ισπανίας με τον Φώτη Κατσικάρη, τον προπονητή της Εθνικής Ελλάδος στο μπάσκετ, που είναι και προπονητής στην Ισπανία. Μου είπε ότι και εκεί έχουν πολλούς θανάτους από ατυχήματα, ειδικά κατά τα Σαββατοκύριακα. Τι κάνουν λοιπόν; Μαζεύουν υλικό από τις κάμερες ασφαλείας και ψάχνουν τις αιτίες των ατυχημάτων. Αν για παράδειγμα κατά τη διάρκεια κάποιας εβδομάδας, τα περισσότερα ατυχήματα οφείλονταν στη χρήση κινητού τηλεφώνου, τότε οι Αρχές βρίσκουν ανθρώπους που μιλούσαν στο κινητό, χωρίς να εμπλέκονται απαραίτητα σε κάποιο ατύχημα. Η επίσημη εβδομαδιαία καμπάνια του Κράτους αφορά στη χρήση κινητού κατά την οδήγηση και πόσο λάθος είναι αυτό. Την επόμενη εβδομάδα, αν η αιτία των περισσότερων ατυχημάτων είναι για παράδειγμα ότι τραβούσαν τα τρέιλερ με ξεφούσκωτα ελαστικά, αλλάζει η καμπάνια. Ουσιαστικά δηλαδή, με αυτόν τον τρόπο καταδεικνύουν τους υποψήφιους για το επόμενο ατύχημα. Αυτό είναι ένα οργανωμένο Κράτος, που κοιτάζει να ενημερώσει, να αφυπνίσει και να ανησυχήσει τον πολίτη που κυκλοφορεί στους δρόμους."

Δηλαδή, χρειάζονται την κατάλληλη εκπαίδευση και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, ώστε να εκπαιδευτεί αντίστοιχα και ο κόσμος;

"Αν θέλουμε να πιστεύουμε σε μια αλλαγή, πρέπει τον Σεπτέμβριο κιόλας του 2016, που ξεκινούν τα σχολεία, τα νήπια να αρχίσουν να διδάσκονται κυκλοφοριακή αγωγή και παιδεία, που θα τη μεταφέρουν στο σπίτι. Τα παιδιά είναι πολύ καλοί δέκτες και έτσι θα πιέσουν τους γονείς προς τη σωστή κατεύθυνση. Το έχω ζήσει προσωπικά, καθώς μου έχουν αναφέρει πολλοί γονείς ότι τους έχει κάνει παρατήρηση το παιδί επειδή δεν φόρεσαν ζώνη. Αυτή η φουρνιά παιδιών, όταν γίνει 18 ετών, θα γίνει η πρώτη γενιά ενσυνείδητων Ελλήνων οδηγών."

Αυτό συμβαίνει συνήθως στα αστικά κέντρα (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα). Θεωρείς ότι οι γονείς που ζουν στην περιφέρεια θα ακούσουν τα παιδιά τους κατ' αυτόν τον τρόπο; Γιατί γνωρίζουμε πως στην Ελληνική Περιφέρεια η οδική παιδεία βρίσκεται σε χαμηλότερο επίπεδο και αναλογικά, οι θάνατοι είναι περισσότεροι.

"Στην επαρχία, επειδή η ζωή είναι πιο παρθένα ή πιο άγρια, δεν ξέρω ακριβώς ποιο επίθετο πρέπει να χρησιμοποιήσω, έχω δει παιδιά να οδηγούν τρακτέρ σε ηλικία 5-6 ετών και ατυχήματα όπως για παράδειγμα, παιδί να σκοτώνεται από τρακτέρ το οποίο έκανε όπισθεν. Δεν ξέρω αν θα πιάσει ή όχι, αλλά πρέπει κάτι να γίνει, δε μπορούμε να μείνουμε ανενεργοί."

Όπως αναφέρεται συχνά και από τον Τάσο Ιαβέρη, σχετικά με την πραγματική αιτία των ατυχημάτων, είναι άλλο πράγμα η αιτία και άλλο η εκδήλωση του συμπτώματος. Ποια είναι η κύρια αιτία των ατυχημάτων στους ελληνικούς δρόμους, κατά τη δική σου άποψη;

"Σαφέστατα, η άγνοια! Από την άλλη μεριά, σε πολλά ατυχήματα πρωταγωνιστής είναι το αλκοόλ και σε πολλά επίσης, η ενασχόληση με το κινητό τηλέφωνο και πιθανόν πολλά ακόμη, που δε χρειάζεται να αναλύσουμε διεξοδικά."

Υπάρχει κάποιο περιστατικό, που να θέλεις να διηγηθείς από την εμπειρία σου όλα αυτά τα χρόνια και καταδεικνύει τη διαφορά νοοτροπίας μεταξύ Ελλάδας και εξωτερικού στον τομέα της οδικής ασφάλειας;

"Βεβαίως. Η εμπειρία μου προέρχεται από το Traction. Ένας από τους περίπου 300 καλεσμένους που έχουν περάσει από την εκπομπή μας είναι ο Βασίλης Τσιάρτας, ένας από τους πιο ταλαντούχους Έλληνες ποδοσφαιριστές που πέρασαν από τα ελληνικά γήπεδα και έκαναν καριέρα στο εξωτερικό. Με τον Βασίλη είμαστε πολύ φίλοι και μου είχε πει μια ιστορία, επειδή και ο ίδιος ήταν εντυπωσιασμένος και γοητευμένος από τη διαφορά νοοτροπίας. Κατά τη δεκαετία του '90, πήρε μεταγραφή στην ισπανική Σεβίλλη. Αφού έφτασε λοιπόν στην Σεβίλλη για να εγκατασταθεί μόνιμα με τη σύζυγό του, περίμενε πως το πρώτο πράγμα που θα έκανε θα ήταν να πάει στο γήπεδο. Όμως, τον πήγαν σε μια πίστα, όπου τον περίμενε ο αδελφός του γνωστού οδηγού MarcGene. Αφού τον καλωσόρισε, του είπε με τη βοήθεια μεταφραστή πως θέλει να πάνε μια βόλτα στην πίστα. Όπως μου διηγήθηκε ο Βασίλης, μπήκε στο αυτοκίνητο, έβαλε μπροστά και ετοιμάστηκε να ξεκινήσει. Εκεί τον σταμάτησε ο συνεπιβάτης για να τον αναγκάσει να φορέσει ζώνη, καθώς ο Βασίλης δεν είχε φορέσει, γιατί άλλωστε δε χρησιμοποιούσε ποτέ ζώνη ασφαλείας στην Ελλάδα. Μάλιστα, του ανήγγειλαν ότι εάν του έδινε η ισπανική αστυνομία κάποιο πρόστιμο επειδή δε φορούσε ζώνη, θα του έκαναν απευθείας διακοπή συμβολαίου. Ο λόγος ήταν η σωματική του ακεραιότητα, καθώς πέρα από το αυτονόητο και καθαρά ανθρώπινο κομμάτι, ο Βασίλης ήταν περιουσιακό στοιχείο της ομάδας και ταυτόχρονα, πρότυπο για τα νέα παιδιά που θα τον θαύμαζαν. Ο απαράβατος όρος του συμβολαίου του λοιπόν, ήταν η χρήση ζώνης ασφαλείας."

Η αναγνωρισιμότητα και η επιρροή σου στον κόσμο είναι μεγάλη. Ποια είναι η συμβουλή που θα ήθελες να δώσεις στους ανθρώπους που σε θαυμάζουν και θα διαβάσουν αυτή τη συνέντευξη;

"Όταν καθόμαστε και λέμε κάτι, δε θέλουμε να έχουμε διδασκαλικό ύφος. Θέλουμε όμως αυτό που λέμε να το ακούνε, διότι δεν έχω κάποιο προσωπικό οικονομικό όφελος. Δεν πουλάω ούτε ζώνες ασφαλείας, ούτε αερόσακους, ούτε κράνη ή εξοπλισμό ασφαλείας, ώστε να έχω κάποιο κέρδος από αύξηση πωλήσεων. Ο λόγος που τα λέω είναι η εμπειρία που έχω συγκεντρώσει όλα αυτά τα χρόνια από την εμπλοκή με τους αγώνες και οτιδήποτε άλλο έχει σχέση με το αυτοκίνητο. Αυτή η εμπειρία μου έχει διδάξει ότι κάποια πράγματα πρέπει να τα εφαρμόζουμε, αν θέλουμε να είμαστε ασφαλείς, αρτιμελείς, να μην στενοχωρήσουμε την οικογένειά μας ή για να μην προκαλέσουμε κακό σε ανθρώπους που δε μας φταίνε σε τίποτα. Κατ' επέκταση, θα ήμουν ευτυχής αν κάποια στιγμή ο ελληνικός λαός αρχίσει να ακούει και κατανοήσει πως δεν είμαστε όλοι Σουμάχερ."