Καλεσμένος μας αυτή τη φορά είναι ο ηθοποιός Γεράσιμος Γεννατάς, με τον οποίο είχαμε μια εποικοδομητική συζήτηση για την Οδική Ασφάλεια και την Παιδεία των Ελλήνων εν γένει. Τον συναντήσαμε στο Θέατρο Ρεξ, όπου βρίσκεται αυτό τον καιρό συμμετέχοντας στην "Άννα Καρένινα" του Λ. Τολστόι, που παρουσιάζεται από το Εθνικό Θέατρο. Πέραν της υπέροχης συνέντευξης-κουβέντας που μας χάρισε, αυτό που αποκομίσαμε από τον Γεράσιμο Γεννατά, είναι πως πέραν του ταλαντούχου ηθοποιού πρόκειται και για έναν άνθρωπο με ιδιαίτερα αναπτυγμένη συναισθηματική νοημοσύνη!
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Κωνσταντίνος Μαρκουΐζος, Νώντας Δουζίνας
Οδηγείς αυτοκίνητο ή μοτοσικλέτα;
Οδηγώ και τα δύο, ανάλογα με το τι έχω να κάνω κατά καιρούς. Για παράδειγμα στην Αθήνα, δε μπορώ να οδηγήσω αυτοκίνητο. Το αποφεύγω γιατί είναι όλη η συνθήκη αποτρεπτική, για τις δικές μου ανάγκες. Χρειάζεται να μετακινηθώ αρκετές φορές σε διαφορετικά μέρη μέσα στην Αθήνα, οπότε το αυτοκίνητο είναι απαγορευτικό...
... και εκνευριστικό;
Αυτό είναι ένα άλλο, ιδιαίτερα ακανθώδες κομμάτι. Νομίζω ότι η πραγματικότητα που ζούμε, δηλαδή ότι ζούμε σε πόλεις που δεν είναι ανθρώπινες, αλλά προάγουν τον ανταγωνισμό μεταξύ των ανθρώπων και όχι την αρμονική συμβίωσή τους, αποδεικνύεται περίτρανα κάθε μέρα στην Αθήνα, αλλά νομίζω και σε όλες τις "μεγάλες πόλεις". Παντού υπάρχει αυτή η αίσθηση του ανταγωνισμού, δηλαδή να μην μπορούν οι άνθρωποι να ζήσουν αρμονικά ο ένας με τον άλλον, αλλά να βρίζονται με χυδαίο τρόπο, να θέλουν να φτάσουν κάπου... Αλλά πού; Βλέπεις πολλές φορές ότι κάποιος κορνάρει, για να περάσει και να πάει στο επόμενο φανάρι, όπου περιμένει ξανά. Η πόλη δεν μας προσφέρει ούτε το στοιχειώδες δικαίωμα που έχουμε ως πολίτες μιας χώρας, το δικαίωμα της μετακίνησης. Σε αυτό το πλαίσιο δε μπορώ να πάρω το αυτοκίνητο, γιατί πιέζομαι ψυχολογικά. Κυκλοφορώ με τη μηχανή μου, φορώ τα αδιάβροχά μου, το κράνος, το μπουφάν και τις μπότες μου και κινούμαι έτσι.
Έχεις ασχοληθεί ποτέ με τον μηχανοκίνητο αθλητισμό;
Ναι, παλαιότερα! Έκανα λίγο Enduro, οπότε εκεί έμαθα εκ των πραγμάτων ότι δε μπορείς να κάνεις τίποτε χωρίς αυτά. Συμμετείχα και σε κάποιους αγώνες εντελώς ερασιτεχνικά, όμως η εμπλοκή μου με τον μηχανοκίνητο αθλητισμό με επηρέασε σε καθοριστικό βαθμό, γιατί όταν έπεφτα κατά τη διάρκεια του Enduro, ήξερα πως αν δε φορούσα τα στοιχειώδη, θα χτυπούσα πολύ.
Υπήρξε κάποιο συγκεκριμένο περιστατικό που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της άποψης;
Ναι! Είχα ένα χαζό περιστατικό ως έφηβος, μεταξύ 16-17 ετών. Έπεσα, ενώ οδηγούσα μηχανή χωρίς να φοράω κράνος και αυτό καταγράφηκε στο πίσω μέρος του μυαλού μου. Θυμάμαι ότι γλιστρούσα σε έναν βρεγμένο δρόμο με το κεφάλι διαρκώς δίπλα στο πεζοδρόμιο και αν δεν ήμουν τυχερός, θα είχα μείνει εκεί.
Έχει εμπλακεί εσύ, ή κάποιο δικό σου άτομο, σε ατύχημα;
Ευτυχώς όχι. Έχω ακούσει πολλές μαρτυρίες, αλλά όχι από πολύ κοντινό κύκλο. Αλλά θυμάμαι την προσωπική μου εμπειρία, που γλίτωσα καθαρά από τύχη.
Πόσο σημαντικό είναι κατά τη γνώμη σου το θέμα της Οδικής Ασφάλειας; Θεωρείς πως στην Ελλάδα δίνεται η απαιτούμενη βαρύτητα σε αυτό το κομμάτι;
Νομίζω πως σε επίπεδο Οδικής Ασφάλειας, τρόπου συμπεριφοράς και εντέλει Οδικής Ζωής, είμαστε πολύ απαίδευτοι, συνολικά ως κοινωνία. Μια τέτοια συνθήκη όπως η μετακίνηση, η οποία υπάρχει μόνο για να εξυπηρετεί τους ανθρώπους, καταντά σε αρένα αντιπαράθεσης. Για ποιο λόγο; Αν αυτό δεν είναι αφέλεια, δεν μπορώ να βρω έναν πιο ευγενικό και εύσχημο τρόπο για να το χαρακτηρίσω. Νομίζω λοιπόν ότι είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό κομμάτι, το οποίο -θα γίνω και λίγο κακός τώρα- επί σκοπόν συμβαίνει. Επειδή στο βάθος όλα είναι πολιτική. Το γεγονός ότι μια Πολιτεία δεν έχει επί της ουσίας αφιερώσει κόπο, χρόνο και σκέψη στην εκπαίδευση των Πολιτών της, δείχνει και τις τελικές της προθέσεις, που και σε αυτόν τον τομέα, είναι να αφήνει τους πολίτες να τσακώνονται μεταξύ τους.
Ως Σχολή Ιαβέρη υποστηρίζουμε πως, για να αποδειχθεί αν μια χώρα έχει κουλτούρα, το παράθυρο πολιτισμού της δεν είναι απαραίτητα το θέατρο, αλλά το παράθυρο του αυτοκινήτου...
Συμφωνώ απολύτως! Ο πολιτισμός δεν είναι απλά η ανάγνωση ενός βιβλίου. Ο πολιτισμός είναι έγκειται στο πώς θα χρησιμεύσει στη ζωή μου. Πολιτισμός είναι ο τρόπος που πίνουμε καφέ, που περπατάμε στο πεζοδρόμιο, που ανοίγουμε το παράθυρο και πετάμε τα αποτσίγαρά μας έξω από το αυτοκίνητο (που φυσικά αυτό δεν είναι πολιτισμός). Λέω χαριτολογώντας, πως η Ελλάδα έχει μια παγκόσμια πρωτοτυπία. Πρέπει να είμαστε η μοναδική χώρα, που οι κατασκευαστές αυτοκινήτων τα στέλνουν χωρίς τασάκι... Βέβαια κανονικά δεν πρέπει καν να καπνίζουμε στο αυτοκίνητο, απλά το λέω σαν αστείο.
Μου έχει τύχει το εξής περιστατικό. Ήμουν με τη μοτοσικλέτα μου και μια κοπέλα πέταξε το τσιγάρο της, το οποίο ήρθε πάνω μου. Όταν σταματήσαμε στο φανάρι πήγα κοντά και είπα με πολύ ευγενικό και ήρεμο τρόπο: "Ρε παιδιά, λίγη προσοχή γιατί μπορεί να πάρουμε φωτιά". Τότε επενέβη ο μάγκας φίλος της από το δεξί κάθισμα που μου απάντησε: "Τι έγινε ρε μ@@@κα οικολόγε, θέλεις να κατέβω κάτω;". Σε αυτή την περίπτωση, να τσακωθείς με ποιον και γιατί; Αφού το συγκεκριμένο άτομο δεν πρόκειται να καταλάβει, γιατί δε θέλει να καταλάβει!
Με ποια σειρά βαρύτητας, θα τοποθετούσες τους θεσμούς που πρέπει να ευαισθητοποιούνται σχετικά με την Οδική Ασφάλεια (Οικογένεια, Σχολείο, Κράτος, Ανεξάρτητοι Φορείς, όλα μαζί);
Νομίζω πως είναι ένα πλέγμα. Δεν υπάρχει κάτι που να σου ανοίγει το κεφάλι και να σου λέει τι να κάνεις. Πρέπει με κάποιον τρόπο, να πάρεις και να βιώσεις από πολλές πλευρές, μία πληροφορία. Άρα στην συγκεκριμένη περίπτωση, να έχεις πολλές και διαφορετικές προσλαμβάνουσες εικόνες. Σε επίπεδο Κράτους, δεν υπάρχουν πλέον κονδύλια για την Παιδεία, για τον Πολιτισμό, τα Ασφαλιστικά Ταμεία βρίσκονται σε δεινή κατάσταση. Ζούμε μια καταβαράθρωση συνολικά, αλλά πριν από 20 χρόνια ήταν αλλιώς; Δε νομίζω... Νομίζω ότι οποιοσδήποτε μπορεί, πρέπει να εμπλακεί σε αυτή την ιστορία και επειδή πρόκειται για ένα δίχτυ, που το ένα επικοινωνεί με το άλλο, δεν έχω τη γνώση για να ορίσω μία ιεράρχηση σε αυτά που μου είπατε.
Όλο αυτό δεν ξεκινάει όμως από το σπίτι;
Όλα από εκεί ξεκινούν, όντως, γιατί το βασικό κύτταρο της κοινωνίας είναι η οικογένεια. Ας πάμε ανάποδα. Έστω ότι υπάρχει ένα Κράτος που πραγματικά ενδιαφέρεται για το ζήτημα και κάνει αυτά που πρέπει. Αν ο γονέας λέει κάθε μέρα στο παιδί του το αντίθετο, τότε το παιδί θα καταλάβει ότι του λέει η οικογένειά του, γιατί είναι ένα άγραφο χαρτί. Οπότε ναι, συμφωνώ ότι αν όλοι προστάτευαν τις οικογένειές τους, τα πράγματα θα ήταν καλύτερα. Όμως, υπάρχουν άνθρωποι που δεν το κάνουν επίτηδες, αλλά δεν έχουν τη γνώση για να προστατεύσουν τις οικογένειές τους σε αυτό το κομμάτι. Αυτό είναι ένα σημαντικό πρόβλημα και εκεί θα έπρεπε να υπάρχει μία εξωτερική παρέμβαση.
Ποια θεωρείς ότι είναι η κύρια αιτία των ατυχημάτων στους ελληνικούς δρόμους;
Φυσικά και είναι η άγνοια. Είμαστε μια κοινωνία απαίδευτη, αμόρφωτη. Τι εξυπηρετεί το αυτοκίνητο; Είναι ένα μέσο προβολής, είναι κάτι το οποίο υποκαθιστά την ύπαρξή μας ή είναι ένα μηχάνημα που βοηθάει σε μια συγκεκριμένη διαδικασία της ζωής μας, όπως για παράδειγμα να μετακινούμε την οικογένειά μας; Ζήσαμε και ζούμε σαν κοινωνία, έναν θρίαμβο της εικόνας και δε μένουμε σε αυτό που είναι πραγματικά ανθρώπινο. Τι έχει μεγαλύτερη σημασία; Ένας άνθρωπος που είναι απέναντί μου ή το αυτοκίνητό μου; Γιατί υπάρχουν άνθρωποι απέναντί μας και εμείς πάμε να τους πατήσουμε. Είναι δυνατόν;
Άλλη μια μεγάλη μας άγνοια, αφέλεια, δεν ξέρω και εγώ πώς να το πω, έχει να κάνει με τη χρήση ζώνης. Μπαίνουμε στο αυτοκίνητο και δε φοράμε τη ζώνη μας. Όταν κάνει κρύο δε φοράμε γάντια; Φοράμε... Τότε γιατί δε φοράμε ζώνη στο αυτοκίνητο; Τι θεωρούμε; Και όλα αυτά, στο όνομα μιας δήθεν ελευθεριότητας, ότι δε μας αρέσει να μας επιβάλλουν τίποτα... Άρα είμαστε μια κοινωνία, της οποίας η αίσθηση περί ελευθερίας και μη επιβολής, εξαντλείται εκεί, στη χρήση ζώνης και κράνους!
Θα ήσουν διατεθειμένος να συμμετάσχεις σε μια εκστρατεία για την Οδική Ασφάλεια; Σου έχει προταθεί ποτέ κάτι τέτοιο;
Επειδή στη ζωή μου με ενδιαφέρει πάρα πολύ ο πληθυντικός αριθμός, οτιδήποτε άπτεται του συνόλου με ευαισθητοποιεί, κινητοποιεί την ψυχή μου. Οτιδήποτε τέτοιο και αν συνέβαινε, θα ήμουν θετικός. Η μόνη ευκαιρία που είχα, ήταν μια φορά με τον Κώστα Στεφανή, όταν είχαμε ταξιδέψει μαζί στις Σέρρες για αυτό το θέμα.
Έχει τύχει να συζητηθεί, σε καλλιτεχνικό επίπεδο, το ενδεχόμενο δημιουργίας κάποιας παράστασης ή ταινίας με αντικείμενο την Οδική Ασφάλεια;
Όχι! Δεν ξέρω πώς θα μπορούσε να το πιάσει κάποιος αυτό. Αν ζούσαμε σε κάποια άλλη χώρα, όπου οι διαδραστικές παραστάσεις όπως το StandUp ήταν πιο δημοφιλείς, θα μπορούσε να έχει νόημα. Φυσικά δε μιλάω απαραίτητα για κάτι αμιγώς κωμικό, αφού θεωρώ πως σε οτιδήποτε κάνει κάποιος, αν μείνει στα κωμικά στοιχεία και χαχανίζει, φτάνει να θεωρεί πως είναι πιο δυνατός από αυτό με το οποίο γελάει. Και στο συγκεκριμένο κομμάτι δεν είμαστε πιο δυνατοί. Είναι πολύ σοβαρό το θέμα!
Ποια είναι η παραίνεση που θα ήθελες να κάνεις, προς τους ανθρώπους που θα τύχει να διαβάσουν αυτή τη συνέντευξη;
Αυτό που θα ήθελα να πω στους ανθρώπους που θα μπουν στον κόπο να διαβάσουν ορισμένα πράγματα είναι το εξής. Ας κάνουν ένα πολύ μικρό πείραμα. Ας πουν ότι σε μία συγκεκριμένη ημέρα, από τη στιγμή που θα φύγουν από το σπίτι για να πάνε στη δουλειά, θα δίνουν προτεραιότητα σε όλους και θα είναι μόνο βοηθητικοί προς τους άλλους. Μπορεί να φτάσουν στη δουλειά τους 3 λεπτά αργότερα, όμως θα είναι κατά τη γνώμη μου ευδιάθετοι. Όσες φορές έχω κάνει αυτό, έχει ανέβει η διάθεσή μου και περνά καλύτερα η ημέρα μου. Για να πετύχουμε την ομοψυχία, που είναι μια πολύ δύσκολη έννοια, από κάπου πρέπει να ξεκινήσουμε. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν έτσι, αφού αν δεν ομοψυχήσουμε στους δρόμους, δε θα ομοψυχήσουμε πουθενά!
