Σύμφωνα με μεγάλο αριθμό ερευνών και μελέτη στατιστικών τα τελευταία χρόνια, η σχέση μεταξύ των θανάτων από τροχαία ατυχήματα και τα ποσοστά διαφθοράς σε μία χώρα είναι ευθέως ανάλογη.
Πολλοί είναι οι επιστήμονες που έχουν προσπαθήσει να κατανοήσουν το φαινόμενο των θανάτων από τροχαία ατυχήματα και να το συνδέσουν με εξωγενείς παράγοντες, επιχειρώντας να φωτίσουν μια από τις πιο σκοτεινές πηγές θανάτου ανθρώπων κάθε ηλικίας στον σύγχρονο κόσμο. Σύμφωνα με τις στατιστικές, 1,25 εκατομμύρια άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο στους δρόμους του κόσμου, με την πλειονότητα αυτών να προέρχονται από χώρες χαμηλού ή μεσαίου εισοδήματος.
Ένα πρόσφατο άρθρο σχετικά με το θέμα υπογράφεται από τον James O' Malley, για λογαριασμό της δημοφιλούς ιστοσελίδας City Metric. Ο O' Malley μπαίνει στο χορό της ερμηνείας των θανάτων στους δρόμους, με αφορμή μια επίσκεψή του στην πρωτεύουσα της Ρουμανίας, Βουκουρέστι, όπου σύμφωνα με δήλωσή του αισθάνθηκε πως οι οδηγοί που μοιράζονταν το δρόμο μαζί του οδηγούσαν σαν να έπαιζαν το γνωστό παιχνίδι "Grand Theft Auto". Μάλιστα, παρά το γεγονός πως η παρουσία της αστυνομίας ήταν φανερή σε κεντρικά σημεία της πόλης, οι οδηγοί παρανομούσαν χωρίς πρόβλημα, ουσιαστικά αδιαφορώντας για εκείνην.
Μελετώντας λοιπόν μια σειρά από στατιστικές, όπως τους θανάτους από τροχαία ατυχήματα που δημοσιεύονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ή τους πόντους που συγκεντρώνει κάθε χώρα στο "World Justice Project" του Rule of Law, ενός ανεξάρτητου οργανισμού που μελετά και βαθμολογεί, με βάση συγκεκριμένες παραμέτρους, τις χώρες του κόσμου ανάλογα με το βαθμό λειτουργίας του Κράτους Δικαίου. Ολοκληρώνοντας αυτή την έρευνα, ο O' Malley διαπίστωσε πως τα δύο γραφήματα, δηλαδή η απεικόνιση του World Justice Project και των θανάτων στους δρόμους, συναντιούνται εκεί που η διαφθορά στις χώρες είναι μεγάλη. Ένα άλλο τέτοιο παράδειγμα είναι η Ταϊλάνδη, που έχει το μεγαλύτερο αριθμό θανάτων στον κόσμο και που η διαφθορά βρίσκεται σε τέτοια επίπεδα, που υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες διεθνείς συμφωνίες δεν έχουν επιτευχθεί, εξαιτίας της διαφθοράς.
Αν μελετήσουμε στατιστικές με τον αριθμό θανατηφόρων ατυχημάτων ανά χώρα και το μέσο εισόδημα, οι χώρες με πολύ χαμηλό μέσο εισόδημα παρουσιάζουν μειωμένη θνησιμότητα στους δρόμους, ενώ όσο ανεβαίνει το εισόδημα, ανεβαίνει και ο αριθμός των θανατηφόρων ατυχημάτων. Όταν η άνοδος φτάσει ένα επίπεδο των 10.000-11.000 δολαρίων, τα θανατηφόρα ατυχήματα μειώνονται ξανά. Στα παραπάνω, σημαντικό ρόλο παίζουν και τα επίπεδα διαφθοράς. Μπορεί μια φτωχή χώρα με μεγάλη διαφθορά να μην είναι τόσο επικίνδυνη για τους οδηγούς, όμως όσο αυξάνεται το μέσο εισόδημα και η διαφθορά δε μειώνεται, οι θάνατοι από τροχαία αυξάνονται.
Η αυξημένη διαφθορά μπορεί να προκαλέσει χειρότερες οδικές υποδομές, ή λιγότερη επιβολή του νόμου προς τους οδηγούς. Δεν είναι άλλωστε λίγες οι περιπτώσεις που η αστυνομία είτε δε θέλει, είτε δε μπορεί να επιβάλλει πρόστιμα στους οδηγούς για παραβιάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, με αποτέλεσμα εντέλει οι τελευταίοι να την αγνοούν. Τέλος, σημαντικό ρόλο παίζει και ο τρόπος θεσμικής λειτουργίας μιας χώρας, καθώς όσο πιο ισχυροί είναι οι θεσμοί και η ιεραρχία, τόσο λιγότερη είναι η διαφθορά και συνήθως, μειώνονται τα ατυχήματα.
Πρέπει να σημειώσουμε, πως παρά τις εκτεταμένες έρευνες στον τομέα αυτό ανά τον κόσμο, δεν έχει καταστεί εφικτό να ερμηνευτεί ολοκληρωτικά η σχέση μεταξύ των εννοιών "διαφθορά" και "τροχαία ατυχήματα", παρόλο που έχουν αναπτυχθεί πολλές θεωρίες με ορθολογικά επιχειρήματα, ενώ παράλληλα οι στατιστικές συντείνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Επειδή όμως μια από τις θεμελιώδεις παραμέτρους για την ανάπτυξη της επιστήμης είναι το πείραμα, μπορούμε και εμείς να κάνουμε ένα με το μυαλό μας...
Μήπως γνωρίζουμε κάποια χώρα που πολλοί οδηγοί παραβιάζουν διαρκώς το STOP, τον κόκκινο σηματοδότη ή οδηγούν υπό την επήρεια αλκοόλ; Η διαφθορά σε αυτή τη χώρα είναι υψηλή ή χαμηλή; Οποιαδήποτε ομοιότητα με πρόσωπα ή καταστάσεις, ας θεωρηθεί συμπτωματική...
ΝΩΝΤΑΣ ΔΟΥΖΙΝΑΣ